TÜRKİYE EKONOMİSİ ünite - 2
Türkiye’de Ulusal Gelir, Gelir Dağılımı ve Yoksulluk
Türkiye’de Dönemler İtibarıyla GSYH ve Büyüme
1. Türkiye’nin ilk sanayileşme dönemi hangi yıllar arasında gerçekleşmiştir? Cevap: 1930-1939 dönemi
2. 1923-1929 döneminde ekonomik faaliyetleri düzenleme amacıyla birçok yasal düzenleme yapılmıştır.Tarım sektörüne yönelik olarak 1925 yılında yapılan düzenleme nedir? Cevap: Aşar Vergisi kaldırılmıştır.
3. 1923-1929 döneminde ekonomik faaliyetleri düzenleme amacıyla birçok yasal düzenleme yapılmıştır.sanayi sektörüne yönelik olarak hangi kanun yürürlüğe konmuştur? Cevap: Teşvik-i Sanayi Kanunu
4. Birinci Beş Yıllık Sanayi Planı'nın temel stratejisi nedir? Cevap: Planın temel stratejisi, halkın ihtiyaç duyduğu temel malların yurt içinde üretilmesi olmuştur.
5. 1946-1953 dönemi arasındaki izlenen ekonomi politikalarını yazınız. Cevap: 1946-1953 döneminde izlenen politikalarla dışa kapalı, korumacı, dış dengeye dayalı ve içe dönükekonomi politikaları gevşetilmiştir (Boratav, 2015). Bu dönemdeki yeni devletçilik anlayışına göre, devletin özel girişimciliği açıkça desteklemesi, yönetim, güvenlik ve kamu hizmetlerinden başka ekonominin planlı kalkınması için önlemler alması ve yabancı sermaye yatırımlarının özendirilmesi söz konusu olmuştur. 1946-1953 döneminde altyapı yatırımları hızla artmış, KİT’lerin faaliyet alanları genişlemiş, iç talep canlanmış ve sanayi sektörü de hızlı büyümüştür. Söz konusu dönemde, tarım alet ve makinaları ve gübre kullanımının artmasıyla birlikte tarım sektöründe ciddi üretim artışı yaşanmış; yıllık ortalama büyüme oranı tarımda %14,2, sanayide %9,8 ve GSYH’da %11,5 olmuştur. 1948 yılından itibaren Türkiye, II. Dünya Savaşı sonrasında Avrupa ekonomilerini canlandırmayı amaçlayan Marshall Yardımları kapsamında ekonomik kalkınmanın finansmanı için destek almıştır. Tabi bu yardımların ve ardından geleceği düşünülen ilave kaynakların kullanılabilmesi için Türkiye ekonomisinin devletçilikten vazgeçmesi gerektiği vurgulanmıştır. 1950 yılında ithalat büyük ölçüde serbestleştirilmiş, 1951 yılında Yabancı Sermaye Teşvik Kanunu çıkarılmıştır.
6. Daha önce yurt dışından ithal edilen bir malın yurt içinde üretilmesini öngören sanayileşme stratejisine ne denir? Cevap: İthal ikamesi
7. Bir malın ithal edilmesi yerine yurt içinde üretimini teşvik eden, bu sayede döviz tasarrufu sağlayan sanayileşme stratejisine ne denir? Cevap: İthal İkameci Sanayileşme
8. 1989-2001 döneminde birbiri ardına yaşanan finansal krizler (Nisan 1994, Kasım 2000 ve Şubat 2001krizleri) Türkiye ekonomisini derinden sarsmıştır. Bu dönemin en önemli belirgin sorunları nelerdir? Cevap: Bütçe dengesinin hızla bozulması ve buna bağlı olarak borçlanmanın artması olmuştur.
Sektörel Gelişmeler ve Ekonomik Büyüme
9. Satın Alma Gücü Paritesi ne demektir? Cevap: Belirli bir mal ve hizmet sepetinin satın alınması için gereken ulusal para tutarlarının birbirine oranı şeklinde hesaplanmaktadır. Bu oran kullanılarak harcamalar ortak bir değer üzerinden ifade edilmekte, böylece ülkeler arasında karşılaştırma yapmak mümkün olmaktadır.
10. Ülkemizde ulusal hesap sistemini oluşturmaktan sorumlu kurum nedir? Cevap: Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK)
11. Sıfıra yaklaştıkça gelir dağılımında eşitsizliğin azaldığını, 1’e (Bazı çalışmalarda 100 ile ifade edilir) yaklaştıkça gelir dağılımında eşitsizliğin artmasının ifadesi nedir? Cevap: Gini Katsayısı
12. Gini katsayısı nasıl elde edilir? Cevap: Lorenz eğrisi ile köşegen (mutlak eşitlik doğrusu) arasında kalan alanın, köşegenin (mutlak eşitlik doğrusunun) altında kalan toplam alana oranlanmasıyla elde edilir.
13. Yüzde paylar analizi nasıl yapılır? Cevap: Kişisel gelir dağılımını ölçmede kullanılan ölçütlerden biridir. %20’lik fert/ hanehalkı gruplarının toplam gelirden aldıkları paylar dikkate alınarak gelir dağılımı değerlendirmesi yapılır. Buna göre, “Son %20’lik grubun toplam gelirden aldığı pay/ İlk %20’lik grubun toplam gelirden aldığı pay” formülü uygulanarak, geliri en yüksek olan son %20’lik grubun, geliri en düşük olan ilk %20’lik gruba göre toplam gelirden kaç kat daha fazla pay aldığı hesaplanarak ülkedeki gelir dağılımının eşitlikçi olup olmadığı değerlendirmesi yapılır.
Türkiye’de Gelir Dağılımı
14. Lorenz Eğrisi nedir? Cevap: Gelirin hanehalkı veya fert yüzdelik gruplarına göre dağılımındaki eşitsizliği göstermekte kullanılan grafiktir.
Türkiye'de Gelir Dağılımı
15. 2017 yılı verileri esas alındığında ortalama gelirin en yüksek olduğu bölge neresidir? Cevap: İstanbul
16. Gelirin emek gelirleri (ücret, maaş, yevmiye) ile emek dışı gelirler (kâr, faiz, kira gelirleri) arasındaki bölüşümüne ne ad verilir? Cevap: Fonksiyonel Gelir Dağılımı
Türkiye'de Yoksulluk
17. Mutlak yoksulluk ne demektir? Cevap: Hanehalkı veya bireyin yaşamını sürdürebilecek asgari refah düzeyini yakalayamaması durumudur.
18. Göreli (nispi) yoksulluk ne demektir? Cevap: Bireylerin, toplumun ortalama refah düzeyinin belli bir oranının altında olması durumudur.
Türkiye Ekonomisinde Yapısal Dönüşüm
19. Eşdeğer hanehalkı kullanılabilir geliri yoksulluk sınırının altında olanların (yoksulluk riski altında olan nüfusun) toplam nüfus içindeki orana ne denir? Cevap: Yoksulluk Oranı
Sektörel Gelişmeler ve Ekonomik Büyüme
20. 24 Ocak 1980 tarihli istikrar kararları ile başlayan Türkiye ekonomisindeki dönüşüm sürecinde gerçekleştirilen başlıca uygulamalar nelerdir? Cevap: Planlı, kamu işletmelerine dayalı sanayileşmeden vazgeçilmiş,• Dış ticaret serbestleştirilmiş, kaçakçılık ve karaborsa önlenmeye çalışılmış,• Yabancı sermaye girişleri serbest bırakılmış,• Sanayileşmede özel girişimciliğe ağırlık verilmiş,• Devlet tekelleri kaldırılmış, özelleştirme faaliyetleri başlamış,• İhracatı teşvik edici politikalar uygulamaya konulmuş,• Kamu ekonomik kurumlarının özelleştirilmesi gündeme gelmiştir.
Tepkileriniz Nedir?
