Alp Er Tunga Destanı

Alp G
2021/10/02

1409
0

Alp Er Tunga destanı şiir

Erler çıkmış meydana,
Ağıt yakarlar Han'a.
Haykırırlar cihana,
Alp Er Tunga öldü mü?
Issız acun kaldı mı?
Ödlek öcün aldı mı?
İmdi yürek yırtılır?

Dokunur kanımıza,
Od düştü canımıza.
Ne oldu Hanımıza?
Alp Er Tunga öldü mü?
Issız acun kaldı mı?
Ödlek öcün aldı mı?
İmdi yürek yırtılır?

Türkler başını eğer,
Alpler bağrını döğer,
Hanımız ölmüş meğer,
Alp Er Tunga öldü mü?
Issız acun kaldı mı?
Ödlek öcün aldı mı?
İmdi yürek yırtılır?

Bozkurtlar ona ağlasın,
Göz yaşları çağlasın.
Millet kara bağlasın,
Alp Er Tunga öldü mü?
Issız acun kaldı mı?
Ödlek öcün aldı mı?
İmdi yürek yırtılır?

Yusuf Türk olan duydu,
Hanımız yiğit beydi.
Yüreğime ok değdi,
Alp Er Tunga öldü mü?
Issız acun kaldı mı?
Ödlek öcün aldı mı?
İmdi yürek yırtılır?

Milattan sonra 7.yüzyılda yaşamış olan Saka hükümdarı Alp Er Tunga destanı İranlılar ile yapılan savaşları anlatmaktadır. Türk hükümdarı olarak kahramanlıkları ve kendine özgü yönetim tarzı ile halk arasında önemli bir yeri olan hükümdarın hile ile öldürülmesinden bahseden ve Firdevsinin Şeyhnamesine de dayanmaktadır.

Tunga sözcüğü aslında leopar cinsinden yırtıcı bir hayvanın adıdır. Bir yiğitlik simgesi olarak alplere isim diye verilir. Uzun saçlı olmak Tunga’yı çağrıştırdığı için alpler saç uzatırlar. Ayrıca cengaverler yırtıcı hayvanların özellikle de aslan, kaplan, pars, tunga gibi hayvanların postlarını giyerler. Bu postlar savaşçılığın sembolüdür. Alpar Tunga Han, yanında iki tane tunga (leopar) ile resmedilir, sırtında da bir post vardır, postun dişleri başının üzerinden görünür. Tüm Türk Dünyasında olduğu kadar, İran ve Ortadoğu halklarının pek çoğu tarafından tanınır. Selçukluların 33 atasından biri olarak sayılır. Yeraltındaki 100 sütunlu demir sarayında yaşar. Alpar sıfatıyla anılır. İran mitolojisinde adı Afrasyab olarak geçer.

Yaşamıyla ilgili bilgiler efsanelere dayanan Alp Er Tunga'nın, Turancılarca Türklerin eski atalarının soyundan geldiği öne sürülür. Ayrıca, Divân-ı Lügati't-Türk'te ve Kutadgu Bilig'de, İran destanı Şehnâme'nin kahramanlarından Efrasiyab (Afrasyab)'la aynı kişi olduğu belirtilir. Şehname'ye göre İran - Turan savaşları sırasında Zaloğlu Rüstem ile giriştiği mücadele sırasında pusuya düşürülüp öldürülmüştür. Öldürülmesiyle ilgili Alp Er Tunga Sagusu, Divân-ı Lügati't-Türk'ün çeşitli yerlerinde örnek metin olarak verildiği söylenmektedir.

Alp Er Tunga Destanı Kime Aittir ve Ne Zaman Yazılmıştır?

Alp Er Tunga destanı İskitlere yani esas adı Sakalar olarak bilinen bir Türk devleti hükümdarı olarak birçok kaynakta yer almaktadır. Kaynaklarda Efresiyap ismi ile de anılan Alp Er Tunga kendisinde birçok özellik ve yetenek toplamış olan bir hükümdar olarak yer almaktadır. Alp Er Tunga destanı konusu o dönemde yer alan Medler yani İranlılar ile olan savaşlardan bahsetmektedir. İranlılar ile olan savaşlarda Alp Er Tunga' nın kahramanlıklarını konu edinmektedir. Alp Er Tunga Medlerin hükümdar tarafından zehirlenerek öldürülmüş ve hayatı boyunca birçok savaşta yer alması ile kahramanlıkları sayesinde bir destan haline getirilmiştir.

Alp Er Tunga destanı hakkında elde edilen bilgiler Milattan sonra on birinci yüzyılda yazılmış olan Kaşgarlı Mahmut'un Divanı Lügatı Türk adlı eserinde ağıt şeklinde yer almaktadır. Alp Er Tunga destanının yazılış tarihi ise milattan sonra 7.yüzyılda olduğu bilinmektedir.

Alp Er Tunga Sakaların hanı olarak yaşamasının yanında İskitlerin birçok savaşçı özelliklerini geliştirmelerinde madencilik üzerinde gelişme göstermelerini ve atı evcilleştirmelerinde hükümdarlarının etkisi bilinmektedir. İskitler tarihte bozkırın kuyumcuları olarak adlandırılan ak kadar madencilik ilerlemiş ve üzengi gibi aletler yaparak savaşçılıkta Türk devletlerine örnek olmuştur. Türk hükümdarlarının birçoğunun Efresiyap soyundan geldiği kabul edilmektedir.

wikipedia : https://tr.wikipedia.org/wiki/Alp_Er_Tunga