Cumhurbaşkanının görev ve yetkileri (başkanlık sistemi görevleri güncel) - MyBlog - Bilgi Paylaşım Platformu


Cumhurbaşkanının görev ve yetkileri (başkanlık sistemi görevleri güncel)


Cumhurbaşkanının görev ve yetkileri ile nitelikleri, seçimi ve diğer hususlar Türkiye Cumhuriyeti Anayasası'nın 8, 101, 103, 104, 105 ve 106’ncı maddelerinde belirtilmiştir.
Cumhurbaşkanının görev ve yetkileri (başkanlık sistemi görevleri güncel)

1. Yürütme Yetkisi ve Görevi (Madde 8)

  • Yürütme yetkisi ve görevi, CumhurbaÅŸkanı tarafından, Anayasaya ve kanunlara uygun olarak kullanılır ve yerine getirilir.

2. Adaylık ve Seçimi (Madde 101)

  • CumhurbaÅŸkanı, kırk yaşını doldurmuÅŸ, yükseköğrenim yapmış, milletvekili seçilme yeterliliÄŸine sahip Türk vatandaÅŸları arasından, doÄŸrudan halk tarafından seçilir.
  • CumhurbaÅŸkanının görev süresi beÅŸ yıldır. Bir kimse en fazla iki defa CumhurbaÅŸkanı seçilebilir.
  • CumhurbaÅŸkanlığına, siyasi parti grupları, en son yapılan genel seçimlerde toplam geçerli oyların tek başına veya birlikte en az yüzde beÅŸini almış olan siyasi partiler ile en az yüz bin seçmen aday gösterebilir.
  • CumhurbaÅŸkanı seçilen milletvekilinin Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeliÄŸi sona erer.
  • Genel oyla yapılacak seçimde, geçerli oyların salt çoÄŸunluÄŸunu alan aday, CumhurbaÅŸkanı seçilir. İlk oylamada bu çoÄŸunluk saÄŸlanamazsa, bu oylamayı izleyen ikinci pazar günü ikinci oylama yapılır. Bu oylamaya, ilk oylamada en çok oy almış iki aday katılır ve geçerli oyların çoÄŸunluÄŸunu alan aday, CumhurbaÅŸkanı seçilir.
  • İkinci oylamaya katılmaya hak kazanan adaylardan birinin herhangi bir nedenle seçime katılmaması halinde; ikinci oylama, boÅŸalan adaylığın birinci oylamadaki sıraya göre ikame edilmesi suretiyle yapılır. İkinci oylamaya tek adayın kalması halinde, bu oylama referandum ÅŸeklinde yapılır. Aday, geçerli oyların salt çoÄŸunluÄŸunu aldığı takdirde CumhurbaÅŸkanı seçilir. Oylamada, adayın geçerli oyların çoÄŸunluÄŸunu alamaması halinde, sadece CumhurbaÅŸkanı seçimi yenilenir.
  • Seçimlerin tamamlanamaması halinde, yenisi göreve baÅŸlayıncaya kadar mevcut CumhurbaÅŸkanının görevi devam eder.
  • CumhurbaÅŸkanlığı seçimlerine iliÅŸkin diÄŸer usul ve esaslar kanunla düzenlenir.

3. Andiçmesi (Madde 103)

Cumhurbaşkanı, görevine başlarken Türkiye Büyük Millet Meclisi önünde aşağıdaki şekilde andiçer:

"Cumhurbaşkanı sıfatıyla, Devletin varlığı ve bağımsızlığını, vatanın ve milletin bölünmez bütünlüğünü, milletin kayıtsız ve şartsız egemenliğini koruyacağıma, Anayasaya, hukukun üstünlüğüne, demokrasiye, Atatürk ilke ve inkılaplarına ve laik Cumhuriyet ilkesine bağlı kalacağıma, milletin huzur ve refahı, milli dayanışma ve adalet anlayışı içinde herkesin insan haklarından ve temel hürriyetlerinden yararlanması ülküsünden ayrılmayacağıma, Türkiye Cumhuriyetinin şan ve şerefini korumak, yüceltmek ve üzerime aldığım görevi tarafsızlıkla yerine getirmek için bütün gücümle çalışacağıma Büyük Türk Milleti ve tarih huzurunda, namusum ve şerefim üzerine andiçerim."

4. Görev ve Yetkileri (Madde 104)

  • CumhurbaÅŸkanı Devletin başıdır. Yürütme yetkisi CumhurbaÅŸkanına aittir.
  • CumhurbaÅŸkanı, Devlet baÅŸkanı sıfatıyla Türkiye Cumhuriyetini ve Türk Milletinin birliÄŸini temsil eder; Anayasanın uygulanmasını, Devlet organlarının düzenli ve uyumlu çalışmasını temin eder.
  • Gerekli gördüğü takdirde, yasama yılının ilk günü Türkiye Büyük Millet Meclisinde açılış konuÅŸmasını yapar.
  • Ülkenin iç ve dış siyaseti hakkında Meclise mesaj verir.
  • Kanunları yayımlar.
  • Kanunları tekrar görüşülmek üzere Türkiye Büyük Millet Meclisine geri gönderir.
  • Kanunların, Türkiye Büyük Millet Meclisi İçtüzüğünün tümünün veya belirli hükümlerinin Anayasaya ÅŸekil veya esas bakımından aykırı oldukları gerekçesiyle Anayasa Mahkemesinde iptal davası açar.
  • CumhurbaÅŸkanı yardımcıları ile bakanları atar ve görevlerine son verir.
  • Üst kademe kamu yöneticilerini atar, görevlerine son verir ve bunların atanmalarına iliÅŸkin usul ve esasları CumhurbaÅŸkanlığı kararnamesiyle düzenler.
  • Yabancı devletlere Türkiye Cumhuriyetinin temsilcilerini gönderir, Türkiye Cumhuriyetine gönderilecek yabancı devlet temsilcilerini kabul eder.
  • Milletlerarası andlaÅŸmaları onaylar ve yayımlar.
  • Anayasa deÄŸiÅŸikliklerine iliÅŸkin kanunları gerekli gördüğü takdirde halkoyuna sunar.
  • Milli güvenlik politikalarını belirler ve gerekli tedbirleri alır.
  • Türkiye Büyük Millet Meclisi adına Türk Silahlı Kuvvetlerinin BaÅŸkomutanlığını temsil eder.
  • Türk Silahlı Kuvvetlerinin kullanılmasına karar verir.
  • Sürekli hastalık, sakatlık ve kocama sebebiyle kiÅŸilerin cezalarını hafifletir veya kaldırır.
  • CumhurbaÅŸkanı, yürütme yetkisine iliÅŸkin konularda CumhurbaÅŸkanlığı kararnamesi çıkarabilir. Anayasanın ikinci kısmının birinci ve ikinci bölümlerinde yer alan temel haklar, kiÅŸi hakları ve ödevleriyle dördüncü bölümde yer alan siyasi haklar ve ödevler CumhurbaÅŸkanlığı kararnamesiyle düzenlenemez. Anayasada münhasıran kanunla düzenlenmesi öngörülen konularda CumhurbaÅŸkanlığı kararnamesi çıkarılamaz. Kanunda açıkça düzenlenen konularda CumhurbaÅŸkanlığı kararnamesi çıkarılamaz. CumhurbaÅŸkanlığı kararnamesi ile kanunlarda farklı hükümler bulunması halinde, kanun hükümleri uygulanır. Türkiye Büyük Millet Meclisinin aynı konuda kanun çıkarması durumunda, CumhurbaÅŸkanlığı kararnamesi hükümsüz hale gelir.
  • CumhurbaÅŸkanı, kanunların uygulanmasını saÄŸlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak ÅŸartıyla, yönetmelikler çıkarabilir.
  • Kararnameler ve yönetmelikler, yayımdan sonraki bir tarih belirlenmemiÅŸse, Resmî Gazetede yayımlandıkları gün yürürlüğe girer.
  • CumhurbaÅŸkanı, ayrıca Anayasada ve kanunlarda verilen seçme ve atama görevleri ile diÄŸer görevleri yerine getirir ve yetkileri kullanır.

5. Cumhurbaşkanının Cezai Sorumluluğu (Madde 105)

  • CumhurbaÅŸkanı hakkında, bir suç iÅŸlediÄŸi iddiasıyla Türkiye Büyük Millet Meclisi üye tamsayısının salt çoÄŸunluÄŸunun vereceÄŸi önergeyle soruÅŸturma açılması istenebilir. Meclis, önergeyi en geç bir ay içinde görüşür ve üye tamsayısının beÅŸte üçünün gizli oyuyla soruÅŸturma açılmasına karar verebilir.
  • SoruÅŸturma açılmasına karar verilmesi halinde, Meclisteki siyasi partilerin, güçleri oranında komisyona verebilecekleri üye sayısının üç katı olarak gösterecekleri adaylar arasından her siyasi parti için ayrı ayrı ad çekme suretiyle kurulacak onbeÅŸ kiÅŸilik bir komisyon tarafından soruÅŸturma yapılır. Komisyon, soruÅŸturma sonucunu belirten raporunu iki ay içinde Meclis BaÅŸkanlığına sunar. SoruÅŸturmanın bu sürede bitirilememesi halinde, komisyona bir aylık yeni ve kesin bir süre verilir.
  • Rapor BaÅŸkanlığa verildiÄŸi tarihten itibaren on gün içinde dağıtılır, dağıtımından itibaren on gün içinde Genel Kurulda görüşülür. Türkiye Büyük Millet Meclisi, üye tamsayısının üçte ikisinin gizli oyuyla Yüce Divana sevk kararı alabilir. Yüce Divan yargılaması üç ay içinde tamamlanır, bu sürede tamamlanamazsa bir defaya mahsus olmak üzere üç aylık ek süre verilir, yargılama bu sürede kesin olarak tamamlanır.
  • Hakkında soruÅŸturma açılmasına karar verilen CumhurbaÅŸkanı, seçim kararı alamaz.
  • Yüce Divanda seçilmeye engel bir suçtan mahkûm edilen CumhurbaÅŸkanının görevi sona erer.
  • CumhurbaÅŸkanının görevde bulunduÄŸu sürede iÅŸlediÄŸi iddia edilen suçlar için görevi bittikten sonra da bu madde hükmü uygulanır.

6. Cumhurbaşkanı Yardımcıları, Cumhurbaşkanına Vekâlet ve Bakanlar (Madde 106)

  • CumhurbaÅŸkanı, seçildikten sonra bir veya daha fazla CumhurbaÅŸkanı yardımcısı atayabilir.
  • CumhurbaÅŸkanlığı makamının herhangi bir nedenle boÅŸalması halinde, kırk beÅŸ gün içinde CumhurbaÅŸkanı seçimi yapılır. Yenisi seçilene kadar CumhurbaÅŸkanı yardımcısı CumhurbaÅŸkanlığına vekâlet eder ve CumhurbaÅŸkanına ait yetkileri kullanır. Genel seçime bir yıl veya daha az kalmışsa Türkiye Büyük Millet Meclisi seçimi de CumhurbaÅŸkanı seçimi ile birlikte yenilenir. Genel seçime bir yıldan fazla kalmışsa seçilen CumhurbaÅŸkanı Türkiye Büyük Millet Meclisi seçim tarihine kadar görevine devam eder. Kalan süreyi tamamlayan CumhurbaÅŸkanı açısından bu süre dönemden sayılmaz. Türkiye Büyük Millet Meclisi genel seçimlerinin yapılacağı tarihte her iki seçim birlikte yapılır.
  • CumhurbaÅŸkanının hastalık ve yurt dışına çıkma gibi sebeplerle geçici olarak görevinden ayrılması hallerinde, CumhurbaÅŸkanı yardımcısı CumhurbaÅŸkanına vekâlet eder ve CumhurbaÅŸkanına ait yetkileri kullanır.
  • CumhurbaÅŸkanı yardımcıları ve bakanlar, milletvekili seçilme yeterliliÄŸine sahip olanlar arasından CumhurbaÅŸkanı tarafından atanır ve görevden alınır. CumhurbaÅŸkanı yardımcıları ve bakanlar, 81 inci maddede yazılı ÅŸekilde Türkiye Büyük Millet Meclisi önünde andiçerler. Türkiye Büyük Millet Meclisi üyeleri, CumhurbaÅŸkanı yardımcısı veya bakan olarak atanırlarsa üyelikleri sona erer.
  • CumhurbaÅŸkanı yardımcıları ve bakanlar, CumhurbaÅŸkanına karşı sorumludur. CumhurbaÅŸkanı yardımcıları ve bakanlar hakkında görevleriyle ilgili suç iÅŸledikleri iddiasıyla, Türkiye Büyük Millet Meclisi üye tamsayısının salt çoÄŸunluÄŸunun vereceÄŸi önergeyle soruÅŸturma açılması istenebilir. Meclis, önergeyi en geç bir ay içinde görüşür ve üye tamsayısının beÅŸte üçünün gizli oyuyla soruÅŸturma açılmasına karar verebilir.
  • SoruÅŸturma açılmasına karar verilmesi halinde, Meclisteki siyasi partilerin, güçleri oranında komisyona verebilecekleri üye sayısının üç katı olarak gösterecekleri adaylar arasından, her siyasi parti için ayrı ayrı ad çekme suretiyle kurulacak onbeÅŸ kiÅŸilik bir komisyon tarafından soruÅŸturma yapılır. Komisyon, soruÅŸturma sonucunu belirten raporunu iki ay içinde Meclis BaÅŸkanlığına sunar. SoruÅŸturmanın bu sürede bitirilememesi halinde, komisyona bir aylık yeni ve kesin bir süre verilir.
  • Rapor BaÅŸkanlığa verildiÄŸi tarihten itibaren on gün içinde dağıtılır ve dağıtımından itibaren on gün içinde Genel Kurulda görüşülür. Türkiye Büyük Millet Meclisi, üye tamsayısının üçte ikisinin gizli oyuyla Yüce Divana sevk kararı alabilir. Yüce Divan yargılaması üç ay içinde tamamlanır, bu sürede tamamlanamazsa bir defaya mahsus olmak üzere üç aylık ek süre verilir, yargılama bu sürede kesin olarak tamamlanır.
  • Bu kiÅŸilerin görevde bulundukları sürede, görevleriyle ilgili iÅŸledikleri iddia edilen suçlar bakımından, görevleri bittikten sonra da beÅŸinci, altıncı ve yedinci fıkra hükümleri uygulanır.
  • Yüce Divanda seçilmeye engel bir suçtan mahkûm edilen CumhurbaÅŸkanı yardımcısı veya bakanın görevi sona erer.
  • CumhurbaÅŸkanı yardımcıları ve bakanlar, görevleriyle ilgili olmayan suçlarda yasama dokunulmazlığına iliÅŸkin hükümlerden yararlanır.
  • Bakanlıkların kurulması, kaldırılması, görevleri ve yetkileri, teÅŸkilat yapısı ile merkez ve taÅŸra teÅŸkilatlarının kurulması CumhurbaÅŸkanlığı kararnamesiyle düzenlenir.

Tepkileriniz Nedir?

like
1
dislike
0
love
0
funny
1
angry
0
sad
0
wow
0

Bir Yorum Yaz