İZALE-İ ŞUYU (ORTAKLIĞIN GİDERİLMESİ ) DAVASI

Av.Belemir B.
2021/10/15

Ortaklığın giderilmesi hususu günümüzde bir çok insan tarafından merak edilmektedir. Bugün bu yazımızda izale-i şuyu hususuna değineceğiz.

İZALE-İ ŞUYU (ORTAKLIĞIN GİDERİLMESİ ) DAVASI

İzale-i şuyu ismi ortaklığın gderilmesi anlamını taşımaktadır. Günümüzde bir taşınır ya da taşınmaz üzerinde birden fazla kişinin hak sahipliği söz konusu olabilmektir. Genellikle mal sahibi kişilerin vefatıyla mirascıların en çok zorluk çektikleri konu malların nasıl paylaşılacağı hususudur. Taraflar genellikle mal hakkında ortak bir gayede buluşmayı başaramazlar ,anlaşma sağlayamazlar ve sonrasında olayı mahkemelere devretmek gerekebilir. Tam bu noktada gündeme gelen davalardan birisi İzale-i Şuyu davasıdır.

İzale-i Şuyu davası sayesinde paylı veya elbirliğiyle mülkiyet söz konusu olan mal ortaklar arasında mahkeme eli ile kişisel bir mülkiyete geçirilmiş olur. İzale-i şuyu davasında 2 tür yöntem söz konusudur. Aynen tYaksim ile izale-i şuyu ve satış suretiyle izale-i şuyu. Bu iki yöntemi açıklayacak olur isek;

1-Taşınır veya taşınmaz malın paydaş sayısınca eşit olarak bölünerek her birine mülkiyet verilmesi ile paydaşlığın sona erdirildiği yöntem AYNEN TAKSİM İLE İZALE-İ ŞUYU yöntemidir. Ortaklığın giderilmesi davasında malın aynen taksimi için taraflardan yalnızca birinin talepte bulunması yeterlidir. Taraflardan biri ortak malın aynen taksim edilerek ortaklığın giderilmesine karar verilmesini isterse, hakim öncelikle aynen taksim şartlarının bulunup bulunmadığını araştırmalıdır (MK md. 699/2). Aynen taksim şartlarının sağlanması için öncelikle ;

Yüz ölçümü, niteliği ,pay ve paydaş sayısı ve tam arazilerin niteliği ve imar mevzuatına göre aynen taksimin mümkün olup olmadığı gibi hususlar incelenmelidir. Bütün bunların araştırılması neticesinde önemli bir değer kaybı veya tarım arazisinin çok fazla bölünmesi hususu konusunda kanaat oluşursa aynen taksime karar verilmez.

2-Taşınır veya taşınmaz malın icra yolu ile satışının gerçekleştirilmesi yöntemi ile paydaşlara elde edilen bedelin paylaştırılarak paydaşlığın sona erdirildiği yöntem ise SATIŞ YOLUYLA İZALE-İ ŞUYU yöntemidir.

Taşınmaz malın satışı, mahkeme vasıtasıyla değil satış memurluğu veya icra dairesi tarafından yapılır. Satış için usul açık arttırma usulüdür ancak tüm paydaşlar bir araya gelerek satışın ortaklar arasında yapılması noktasında oybirliğiyle anlaşırlar ise satış yalnızca ortaklar arasında yapılır.

Paydaşlığın (ortaklığın) satış yoluyla giderilmesi halinde dava konusu taşınmaz üzerinde bina, ağaç v.s. gibi bütünleyici parçalar (muhdesat) varsa bunların arzla birlikte satılması gerekir. Ancak muhdesatın bir kısım paydaşlara (ortaklara) ait olduğu konusunda tapuda şerh varsa veya bu hususta bütün paydaşlar ittifak ediyorlarsa ve muhdesat arzın değerinde bir artış meydana getiriyorsa bu artışın belirlenmesi için dava tarihi itibariyle arzın ve muhdesatın değerleri ayrı ayrı tespit edilir. Belirlenen bu değerler toplanarak taşınmazın tüm değeri bulunur. Bulunan bu değerin ne kadarının arza ne kadarının muhdesata isabet ettiği yüzdelik ( %… ) oran kurulmak suretiyle belirlenir. Satış sonunda elde edilecek bedelin bölüştürülmesi de bu oranlar esas alınarak yapılır. Muhdesata isabet eden kısım muhdesat sahibi paydaşa, geri kalan bedel ise payları oranında paydaşlara (ortaklara) dağıtılır.(Y14HD-K.2021/398)

Yukarıda belirtilen taşınmaz üzerindeki parçalara ilişkin taraflar arasında uyuşmazlık söz konusu ise Muhdesatın Aidiyeti Tespiti Davası açılarak bahsedilen anlaşmazlığın tespiti gerekmektedir.

İZALE-İ ŞUYU DAVASINDA TARAFLAR KİMDİR?

Söz konusu davanın paydaşlığın sona erdirilmesini isteyen her hangi bir paydaşın talebi üzerine , diğer tüm paydaşlara karşı açılması gerekmektedir. Burada dikkat edilmesi gereken en önemli husus tüm paydaşların izale-i şuyu davasında bizzat ya da temsilen bulunması zorunluluğudur. Paydaşlardan birinin vefatı halinde mirasçılarının davaya dahil edilmesi gerekmektedir.

İZALE-İ ŞUYU DAVASINDA GÖREVLİ ve YETKİLİ MAHKEME NERESİDİR ?

İzale-i şuyu davasında görevli ve yetkili mahkeme taşınmaz malın bulunduğu yer Sulh Hukuk Mahkemesi'dir.