Laf Taşıma (Nemime), Gammazcılık, İki Yüzlülük
Bugün hepimizi yakından ilgilendiren çok güzel bir konu ile geldim. :) Lafı uzatmadan konuya geçeyim.
Sözlükte “fısıltı halinde konuşmak, birinin sözünü yalan katarak nakletmek” anlamındaki nemm kökünden türeyen nemîme kelimesi “insanlar arasında kötülük, düşmanlık ve bozgunculuk maksadıyla söz taşıma, kovuculuk yapma, gammazlık” demektir. Ahlâk kitaplarında nemîme genellikle bir kimsenin aleyhindeki incitici, küçük düşürücü söz ve davranışlar için kullanılan gıybetle birlikte geçmektedir. Gazali, “dilin afetleri”nden bahsederken gıybetten sonra nemimeye yer verir.
“هَمَّازٍ مَشَّٓاءٍ بِنَم۪يمٍۙ”
“Aşağılık, daima kusur arayıp kınayan, durmadan söz taşıyan…(kimseye mal ve oğulları vardır diye sakın boyun eğme!)” (Kalem, 11) ayetin başı ve devamı da vardır ancak konuyla alakalı olan kısmı burası olduğu için hepsine yer vermedik. Bu kötü vasıfları saydıktan sonra böyle insanların malları da çok fazla olsa onlara itaat edilmemesi ve kınanması gerektiğini, böyle insanların kalbinin zamanla katılaşıp günaha daha meyilli hale geldiğini anlatır. Resulullah (s.a.v) diyor ki: “Ara bozmak için laf götürüp getiren kimse cennete giremez.” Yine başka bir rivayette Hz. Peygamber (s.a.v) yanından geçtiği iki kabir hakkında: “Bu ikisindekiler azap görüyorlar. Onların azap görmesinin sebebi büyük bir günah değil sanılsa da, aksine o büyüktür. Biri laf götürüp getirirdi. Diğeri ise idrar temizliğini iyi yapmazdı.” buyurdu.
Gammazlamak; Ara bozmak amacıyla birinin yaptığı işi veya söylediği sözü başka birine duyurmak, fitnelemek demektir.
“وَلَا تَعَاوَنُوا عَلَى الْاِثْمِ وَالْعُدْوَانِۖ”
“…Günah ve düşmanlık için yardımlaşmayın…” (Maide, 2) bu ayette yine başı ve sonu daha uzun olan bir ayettir. Ancak gammazcılık aynı zamanda düşmanlık içerdiği için burayı aldık. Resulullah (s.a.v) buyurdu ki: “Ashabımdan hiçbiri, diğeri hakkında hoşlanmayacağım bir şeyi bana ulaştırmasın. Çünkü ben yanınıza size karşı kalbimde en küçük bir olumsuzluk olmaksızın çıkmak isterim.”
İkiyüzlülük; nemime terimi aslında ikiyüzlülük anlamı da taşıyan bir ahlak terimidir. İkiyüzlülüğü tanımlayan kelime riyakar da olabilir. Ancak riyakar kelimesi genellikle ibadet için kullanılır. Yani sahte ibadetini başkaları görsün diye yapan kişiye denir. Allah’a karşı ikiyüzlü olmak da denilebilir. İnsanlar için de birinin yanında farklı diğerinin yanında farklı konuşan insanlar için kullanılır.
“يَسْتَخْفُونَ مِنَ النَّاسِ وَلَا يَسْتَخْفُونَ مِنَ اللّٰهِ وَهُوَ مَعَهُمْ اِذْ يُبَيِّتُونَ مَا لَا يَرْضٰى مِنَ الْقَوْلِۜ وَكَانَ اللّٰهُ بِمَا يَعْمَلُونَ مُح۪يطًا
“Bunlar insanlardan gizlenmeye çalışırlar da Allah’tan gizlenemezler. Halbuki Allah, geceleyin, razı olmadığı sözleri kurarlarken onlarla beraberdir. Allah onların yaptıklarını ilmiyle kuşatmıştır.” (Nisa, 108) “Geceleyin” kelimesi ile insanlardan utandığını belirtmek istemiştir. “Ancak Yüce Allah saklanarak düşündüklerinde bile onlarla birliktedir. İnsanlardan utanıyorlar da Allah’tan utanmıyorlar mı?” sorusu sorulabilir. Allah, zatı ile her yerdedir. İnsanlardan gizlerler de, Allah'tan gizleyemezler. Halbuki onlar O'nun razı olmayacağı sözü geceleyin konuşup düzenledikleri zaman O, beraberlerinde idi. Allah yapacakları her şeyi kuşatıcıdır. Resulullah (s.a.v) buyurdular ki: “İnsanların (altın, gümüş vb) madenler gibi olduklarını görürsünüz. Cahiliye devrinde hayırlı olanlar, anlayışlı olduklarında İslam devrinde de hayırlıdırlar. Yönetim hususunda insanların en hayırlıları, yöneticiliği hoş görmeyenlerdir. İnsanların en kötü olanları ise, birine bir yüzle, diğerine de başka bir yüzle gelen iki yüzlü kimselerdir.”
Yüce Allah bizleri iki yüzlü, gammazcı, fesat çıkaran insanların şerrinden korusun. Bizlere de okuduklarımızdan ibret almayı nasip etsin. Amin.
Allah’a emanet olun.
Tepkileriniz Nedir?
