Müzik ile Tedavi, Osmanlı
Osmanlı' da 15. Yüzyılda Hastanelerde psikolojik problemleri olanların müzikle tedavi edildiğini biliyor muydunuz ? hem de Avrupa da o dönem bilim insanları ve psikolojik rahatsızlığı olanlar cadı diye yakıldığı zaman böyle bir tedavi yöntemi
Sanat Yönetmeni : Prof.Dr.Ahmet Hakkı Turabi 1.Basit Suzinak Peşrev Basit Sûzinâk Peşrev - Felç Hastalıkları Neyzen Emin Dede Şifânağme 4 (Hastalıklara göre tedavi) 2.Ferahnak Peşrev Ferahnak Peşrev - Irak(Ateşli Hastalıklar, Sersemlik, Verem, Çarpıntı) Tanbûrî Mehmet Zeki Ağa Şifânağme 4 (Hastalıklara göre tedavi) 3.Nişabur Peşrev Nişâbur Peşrev -Isfahan(Hatırlatma ve Düşünce Gücünü arttırır) Tanbûrî Emin Ağa Şifânağme 4 (Hastalıklara göre tedavi) 4.Nühüft Peşrev Nişâbur Peşrev -Zirefkend (Ağız Çarpılması, Kısmi Felç, Sırt Ağrısı, Eklem Ağrıları ve Kulunç) Osman Bey Şifânağme 4 (Hastalıklara göre tedavi) 5.Yegah Peşrev Yegâh Peşrev -Rehavi (Baş Ağrısı,Çarpıntı, Felç, Balgam ve Kanla İlgili Has.) Tanbûrî Büyük Osman Bey Şifânağme 4 (Hastalıklara göre tedavi) 6.Selmek Saz Semaisi Selmek Saz Semaisi- Büzürg (Kulunç, Bağırsak Ağrıları, Zihin Berraklığı ve Korkuları Engeller.) Mehmet Ağa Şifânağme 4 (Hastalıklara göre tedavi) 7.Saba Peşrev Saba Peşrev- Zengüle (Kalp, Ciğer ve Mide Hastalıkları.) Tanburi Büyük Osman Bey Şifânağme 4 (Hastalıklara göre tedavi) 8.Uzzal Peşrev Uzzal Peşrevi- Hicaz (Uyku ve idrar sorunları, Ağrı ve Sancılar.) Şah Murad Şifânağme 4 (Hastalıklara göre tedavi) 9.Şehnazbuselik Peşrev Şehnazbuselik Peşrev- Buselik (Kulunç, Kalça Kemiği Ağrısı, Baş ağrısı.) Kemânî Ali Ağa Şifânağme 4 (Hastalıklara göre tedavi) 10.Acem Peşrev Acem Peşrev - Uşşak ( Romatizmal Hastalıklar, Uykusuzluk, Ayak Ağrıları ) Sultan Veled Şifânağme 4 (Hastalıklara göre tedavi) 11.Hisar Peşrev Hisar Peşrev - Hüseyni ( Kalp, Ciğer İltihapları, Mide Ağrıları, Sıtma, Umma Hastalıkları ) Refik Fersan Şifânağme 4 (Hastalıklara göre tedavi) 12.Tahir Peşrev
Tâhir Peşrev - Nevâ (Siyatik ve Zihinsel Hastalıklar) Tanbûrî İsak Şifânağme 4 (Hastalıklara göre tedavi)
Prof.Dr.Ahmet Hakkı Turabi nin yönettiği Osmanlı Tıbbında kullanılan makamların bir araya getirildiği bir albüm yapılmış, youtube den https://www.youtube.com/playlist?list=PLLLoey-OufCA74EoMfleL5mFNEEEkqAld listesinden dinleyebilirsiniz ayrıca alp owncloud ile paylaşım yapıyorum buradan da dinleyebilirsiniz ancak ilginizii çekerse albümü edinmenizi tavsiye ederim, emeklerine saygı ben sadece tanıtmak istedim.
Edirne de 2. Beyazıt Külliyesi adı altında kurulan okulda Tıp Biliminde öğrenci yetiştiliyordu, burada Psikolojik hastalıkları olan hastalar için müzik ile tedavi yolu kullanılmış, hastalara ayrıca uğraş edindirilerek (halı dokuma, el işi vb) hastalar farklı şeyleri düşünmeye sevk edilmiş, müzikle de rahatlatılırak tedavi edilmiş, müziklerin daha farklı şekillerde kullanıldığını ve işe yaradığını bilmiyorum ancak müzik ve su sesi ile psikolojik tedavi uygulanmış,
1652 yılında Evliya Çelebi şu şekilde aktarmış;
“Merhum ve Mağfur Bayezid Veli Hazretleri Vakfiyesinde, hastalara deva, dertlere şifa, divanelerin ruhuna gıda ve defi seva olmak üzere 10 adet hanende ve sazende gulan tayin etmiş ki, üçü hanende, biri neyzen, biri kemancı, biri musikarcı, biri santurcu, biri çengi, biri çenk santurcu, biri udcu olup, haftada üç kez gelerek hastalara ve delilere musiki faslıederler. Allahın emriyle, nivesi saz sesinden hoşlanır ve rahat ederler. Doğrusu musiki ilminde neva, rast, dügah, segah, çargah, suzinak makamlarıonlara mahsustur. Ama zengule makamı ile buselik makamında rast karar kılsa insana hayat verir. Bütün saz ve makamlarda ruha gıda vardır…”
ayrıca Hacer Kasap - Aleyna Nalça isimli öğrencilerin proje ödevine rastladım ;
Osmanlı Devleti´nde müzikle tedavi : Darüşşifalar, tedavide kullanılan makam ve enstrümanlar
Proje Amacı:
1. Müziğin en eski tedavi yöntemlerinden biri olduğunu göstermek, Osmanlı Tarihi içerisinde müzikle tedavinin önemini açıklamak.
2.Unutulmaya yüz tutan müzikle tedavi yöntemlerini gün yüzüne çıkarmak. Osmanlı Devleti´nde kullanılan makamların(rast, ırak, isfahan , zengule, uşak, buselik, hicaz, neva gibi) hangi hastalıklara iyi geldiğini açıklamak ve günümüz insanlarının da ruhsal ve bedensel sorunlarını gidermek için bu yöntemleri kullanmasını sağlamak.
3. Müzikle tedavi için Osmanlı Devleti´nde açılan darüşşifalar ( Bursa Yıldırım Darüşşifası, Fatih Darüşşifası, Edirne Sultan II. Beyazıt Darüşşifası, Süleymaniye Tıp Medresesi - Darüşşifası) hakkında bilgi vererek bu merkezlerin Tıp tarihindeki önemini vurgulamak.
4. Osmanlı Devleti döneminde kullanılan müzik aletleri (tanbur, rübab, kabak kemane, kanun, ud gibi) hakkında bilgi vererek çevremizde farkındalık oluşturmak, sahip olduğumuz bu mirasa sahip çıkmalarını sağlamak.
Proje Yöntemi:
Tarihte merak ettiğimiz konular hakkında araştırma yaptık. İleride doktor olmak, insanların hastalıklarını iyileştirmek istediğimiz için Osmanlı Devleti´nde müzikle tedavi yöntemleri konusu ilgimizi çekti. Konuyla ilgili mevcut bilgileri internet üzerinden araştırmaya başladık. Öğretmenimiz Hatice Salgın ile görüş alışverişinde bulunduk. Araştırmamız sırasında müzikle tedavi uygulayan darüşşifaların kimler tarafından kurulduğunu, hangi şehirlerde olduğunu bulduk. Hangilerinin günümüze kadar ulaştığını tespit ettik. Darüşşifalarda uygulanan yöntemleri hangi hastalıkları tedavi etmek için, hangi makamları kullandıklarını ve bu hastalıkları önlemek içinde kullanılan enstrümanları araştırdık. Bu araştırmalar için YÖK tarama tezleri ve Google Akademikteki tezlere bakılmıştır.İnternet üzerinden Ankara Üniversitesi Gazi Üniversitesi ve Hacettepe Üniversitesi kütüphanelerinden kaynak taraması yapılmıştır. Bu tezler doğrultusunda bir plan yaptık , başlıklar ve alt başlıkları belirledik. Konuyla ilgili yazılı, sözlü ya da görsel materyalleri kaynak olarak kullandık. Kitap, dergi, ansiklopedi, broşür, internet, film, ses kaydı, fotoğraf, resim ve afiş gibi kaynaklardan yararlanarak bilgiler arşivledik. Arşivleme sırasında yeni kaynaklara ulaştık. Daha sonraki aşamada bilgiler sentezlenerek rapor haline getireceğiz. Tümata Derneği ´´ Türk Musikisini Araştırma ve Tanıtma Grubu´´ (Türk Musikisi’nin doğuşunu, gelişmesini, tedavi değerini, repertuar ve enstrüman zenginliğini araştırmak ve tanıtmak amacı ile Yrd. Doç. Dr. Rahmi Oruç Güvenç tarafından kurulmuştur)´nin Ankara´daki şubesine ziyarete gideceğiz. Bilim Fuarlarında araştırmanın tüm aşamalarını ve ulaşılan bilgilerin sentezini gösteren bir poster hazırlayacağız ve sunacağız. Posterde bilgiler kısaca ve görsel olarak sunulacaktır.
Bulgu ve Sonuçlar:
Müzik: duyguların dilidir, insanlığın var olduğundan beri vardır. İnsanlar hüzünlenmek, neşelenmek için müzik dinlemişlerdir. Zamanla da müziği büyücülük, eğlence, askeri amaçlar için kullanılmıştır. Bunun yanında tarih öncesi devirlerden itibaren şamanlar kötü ruhlardan korunmak, hastalıkları tedavi edebilmek için müziği kullanmışlardır. İlkçağ uygarlıklarında, Selçuklular ve Osmanlılar zamanında müzikle tedaviye önem verilmiştir.
Osmanlı Devleti´nde hastaları tedavi edebilmek amacıyla darüşşifalar oluşturmuşlardır. Darüşşifalarda özellikle akıl hastalarının ve diğer hastalıkların tedavileri yapılmıştır. Özellikle musiki makamlarından yararlanılarak hastalar tedavi edilmeye çalışılmıştır. Darüşşifalarda kullanılan makamlar ve enstrümanların hastaları tedavi etmek amacıyla günümüzde pek kullanılmadığı görülmüştür.
Danışman Öğretmen : Hatice Salgın
Proje Öğrencileri: Hacer Kasap - Aleyna Nalça
kaynak :https://sehitoguzhanyasaranadolulisesi.meb.k12.tr/icerikler/osmanli-devletinde-muzikle-tedavi-darussifalar-tedavide-kullanilan-makam-ve-enstrumanlar_6285957.html
Tepkileriniz Nedir?
